Marwolaethau
Gwerthfawrogwn fod hwn yn gyfnod anodd iawn a gall golli anwylyd fod yn hynod o drallodus. Hoffem eich sicrhau chi ein bod ni yma i’ch cefnogi chi a sicrhau, lle bynnag bosibl, bod eich anghenion a dymuniadau yn cael eu diwallu.
Beth sy’n digwydd pan fydd rhywun yn marw
Bydd yr Archwiliwr Meddygol yn cyflwyno Tystysgrif Feddygol o Achos Marw o Achos Marwolaeth (MCCD) i’r Cofrestrydd.
Mae’r Archwiliwr Meddygol yn craffu’n annibynnol ar holl farwolaethau na chânt eu hymchwilio gan y crwner. Bydd yr Archwilydd Meddygol yn sicrhau bod achos marwolaeth cywir yn cael ei gofnodi, yn nodi unrhyw bryderon o ran y farwolaeth ei hun a ellir yna ei ymchwilio ymhellach gan y darparwr gofal neu’r Crwner os oes angen, a chymryd safbwyntiau’r galarwyr i ystyriaeth. Bydd yr Archwilydd Meddygol yn cysylltu gyda’r perthynas agosaf cyn cyflwyno’r Dystysgrif Feddygol o Achos Marw o Achos Marwolaeth i’r Cofrestrydd.
Os fydd y farwolaeth wedi digwydd yn Sir y Fflint a’r Archwilydd Meddygol wedi cyflwyno’r MCCD, bydd y Swyddfa Gofrestru yn cysylltu â chi i wneud apwyntiad i gofrestru’r farwolaeth.
- Bydd meddyg yn cysylltu gyda’r Archwiliwr Meddygol ac yna bydd y Dystysgrif Feddygol o Achos Marw o Achos Marwolaeth (MCCD) yn cael ei sganio a’i anfon ar e-bost i’r Swyddfa Gofrestru. Nid oes angen casglu hwn.
- Unwaith y derbynnir yr MCCD bydd y Cofrestrydd yn cysylltu â chi i drefnu apwyntiad cofrestru marwolaeth.
Mae’n ofynnol yn gyfreithiol i chi gofrestru marwolaeth o fewn pum diwrnod o’r adeg y cyflwynodd yr Archwilydd Meddygol yr MCCD.
Os nad ydych wedi clywed gan y Cofrestrydd, gallwch ffonio 01352 703333.
- Cost bob tystysgrif marwolaeth yw £12.50.
- Gallwch ddod o hyd i drefnwyr angladdau lleol ar wefan The National Association of Funeral Directors (NAFD). Fel arall, gallwch gysylltu â NAFD dros y ffôn ar 0121 711 1343.
- Yn ystod yr apwyntiad cofrestru marwolaeth, bydd y Cofrestrydd yn rhoi ffurflen ar gyfer claddu neu amlosgi i chi, neu fel arall yn anfon y ffurflen trwy e-bost i’ch trefnwr angladdau neu gymdeithas claddu. Yna bydd y trefnwr angladdau yn trefnu’r gladdedigaeth neu’r amlosgi mewn ymgynghoriad â chi.
- Os fydd eich anwylyd yn marw yn yr ysbyty, byddent yn mynd i’r corffdy, unai yn yr ysbyty neu mewn lleoliad arall megis parlwr angladdau. Bydd y tîm profedigaeth o fewn yr ysbyty yn rhoi gwybod i chi ble bydd eich anwylyd yn mynd.
Os digwyddodd y farwolaeth tu allan i Sir y Fflint, byddwch angen
cysylltu â’r Swyddfa Gofrestru ar gyfer yr ardal lle digwyddodd y farwolaeth. Gallwch ddod o hyd i’r Swyddfa Gofrestru berthnasol trwy roi cod post lleoliad y farwolaeth ar www.gov.uk
- Os yw eich anwylyd yn marw gartref, ffoniwch eich meddyg neu’r gwasanaeth tu allan i oriau. Byddent yn trefnu gwiriad o’r farwolaeth a chysylltu gyda’r Archwilydd Meddygol.
Os yw’r farwolaeth yn un annisgwyl, ffoniwch 999. Bydd y gweithredwr yn rhoi cyfarwyddiadau ar yr hyn sydd angen ei wneud. Bydd yr heddlu a chlinigwyr hyfforddedig yn dod i’ch tŷ ac yn cyflwyno adroddiad marwolaeth sydyn.
- Dylech gysylltu â’ch trefnwr angladdau i drefnu casglu eich anwylyd.
Gallwch ddod o hyd i drefnwyr angladdau lleol ar wefan The National Association of Funeral Directors (NAFD). Fel arall, gallwch gysylltu â NAFD dros y ffôn ar 0121 711 1343.
- Bydd meddyg yn cysylltu gyda’r Archwiliwr Meddygol ac yna bydd y Dystysgrif Feddygol o Achos Marw o Achos Marwolaeth (MCCD) yn cael ei sganio a’i anfon ar e-bost i’r Swyddfa Gofrestru. Nid oes angen casglu hwn.
- Unwaith y derbynnir yr MCCD bydd y Cofrestrydd yn cysylltu â chi i drefnu apwyntiad cofrestru marwolaeth.
Mae’n ofynnol yn gyfreithiol i chi gofrestru marwolaeth o fewn pum diwrnod o’r adeg y cyflwynodd yr Archwilydd Meddygol yr MCCD.
Os nad ydych wedi clywed gan y Cofrestrydd, gallwch ffonio 01352 703333.
- Cost bob tystysgrif marwolaeth yw £12.50.
- Yn ystod yr apwyntiad cofrestru marwolaeth, bydd y Cofrestrydd yn rhoi ffurflen ar gyfer claddu neu amlosgi i chi, neu fel arall yn anfon y ffurflen trwy e-bost i’ch trefnwr angladdau neu gymdeithas claddu.
Yna bydd y trefnwr angladdau yn trefnu’r gladdedigaeth neu’r amlosgi mewn ymgynghoriad â chi.
Pwy all gofrestru marwolaeth
Gweler isod y rhestr o unigolion a all gofrestru marwolaeth:
- Perthynas neu bartner
- Rhywun a oedd yn bresennol yn ystod y farwolaeth
- Meddiannydd sefydliad cymunedol
- Yr unigolyn sy’n trefnu’r angladd os nad oes perthnasau ar gael
I baratoi ar gyfer yr apwyntiad cofrestru marwolaeth, sicrhewch eich bod yn gwybod y wybodaeth a restrir isod. Efallai y bydd yn ddefnyddiol ysgrifennu hyn i lawr ymlaen llaw, neu gael dogfennau megis pasbort, tystysgrif geni a thystysgrif priodi (os yw’n gymwys) wrth law.
Manylion yr ymadawedig:
- Dyddiad a lleoliad y farwolaeth
- Enw cyntaf, enwau canol (os yw’n gymwys) a chyfenw
- Unrhyw enwau eraill yr oedd yr ymadawedig yn cael eu galw neu enwau blaenorol
- Enw cyn priodi (os yw’n gymwys)
- Dyddiad a lleoliad geni
- Swydd ac a oeddent wedi ymddeol
- Cyfeiriad
I baratoi ar gyfer yr apwyntiad cofrestru marwolaeth, sicrhewch eich bod yn gwybod y wybodaeth a restrir isod. Efallai y bydd yn ddefnyddiol ysgrifennu hyn i lawr ymlaen llaw, neu gael dogfennau megis pasbort, tystysgrif geni a thystysgrif priodi (os yw’n gymwys) wrth law.
- Manylion priod/partner sifil yr ymadawedig (os yw’n gymwys)
- Enw cyntaf, enwau canol (os yw’n gymwys) a chyfenw
- Dyddiad Geni
- Swydd
- A ydynt wedi ymddeol
Bydd hefyd angen y wybodaeth ganlynol ar gyfer ystadegau’r llywodraeth:
- A oedd yr ymadawedig yn sengl, priod, gweddw, wedi ysgaru, partner sifil, partner sifil sy’n goroesi neu gyn bartner sifil?
- A yw eu priod neu bartner sifil yn dal i fod yn fyw? Os ydynt, beth yw eu dyddiad geni?
- Pa mor hir oedd eu harhosiad yn yr ysbyty neu mewn sefydliad arall cyn eu marwolaeth?
- A oedd yr ymadawedig o dan 75 oed?
- Pa ddiwydiant a oeddent yn gweithio ynddo a pha swydd oedd ganddynt?
- A oeddent yn derbyn pensiwn o gronfeydd y llywodraeth? Mae hyn yn cynnwys y gwasanaeth sifil, athrawon, y lluoedd arfog a gweddwon rhyfel. Nid yw hyn yn cynnwys pensiwn y wladwriaeth na chredyd pensiwn.
- Rhif GIG yr ymadawedig o’u cerdyn meddygol (os yw ar gael).
Unwaith y cwblheir y cofrestriad bydd gofyn i chi lofnodi’r ffurflen. Mae’n bwysig fod y wybodaeth yn cael ei chofnodi mor gywir â phosibl, oherwydd gall gywiro gwallau a ddarganfyddir ar ôl y cofrestriad wedi’i lofnodi, achosi oedi a chostau.
Bydd y Cofrestrydd yn cyflwyno ffurflen werdd i roi i’r trefnwr angladdau. Os yw’r farwolaeth wedi cael ei gyfeirio at y crwner ac os yw’r angladd yn amlosgiad, bydd y ffurflen yn cael ei anfon gan y crwner i’ch trefnwr angladdau.
Ffurflen wen BD8 i’w chwblhau a’i hanfon gennych chi i’r Adran Gwaith a Phensiynau er mwyn stopio taliadau pensiwn y wladwriaeth a budd-daliadau eraill. Mae hyn hefyd yn hysbysu’r Adran Gwaith a Phensiynau fod amgylchiadau’r priod/partner sifil sy’n goroesi wedi newid.
Marwolaethau plant dan 18 oed a marw-anedig
Mae colli plentyn yn brofiad hynod o boenus. Rydym eisiau cynnig cymorth ymarferol a thrugarog i deuluoedd sy’n galaru. Mae amrywiaeth o gymorth ar gael gan gynnwys ffioedd claddu ac amlosgi ar gyfer plant dan 18 a chyfraniad o £500 tuag at gostau angladd a chostau cysylltiedig eraill.
Gellir dod o hyd i ragor o wybodaeth am y cymorth sydd ar gael i gefnogi teuluoedd sy’n galaru ar wefan Llywodraeth Cymru.
Y Crwner
Pan fydd marwolaeth yn digwydd dan yr amgylchiadau canlynol, bydd yn cael ei atgyfeirio at y crwner:
- Mae’r farwolaeth yn sydyn ac annisgwyl
- Mae achos y farwolaeth yn ymwneud â diwydiant
- Nid yw achos y farwolaeth yn hysbys
- Mae amgylchiadau amheus o ran y farwolaeth
- Marwolaeth yn sgil damwain, trais, hunanladdiad, esgeulustod neu yn ystod / ar ôl llawdriniaeth
Bydd y crwner yn ymchwilio amgylchiadau’r farwolaeth ac yn gwneud un o’r canlynol:
- Cyflwyno tystysgrif i’r Cofrestrydd i alluogi’r cofrestru’r farwolaeth
- Trefnu post-mortem a phan fydd hyn wedi’i gwblhau, cyflwyno tystysgrif achos marwolaeth i’r Cofrestrydd gan alluogi cofrestru’r farwolaeth
- Trefnu post-mortem a chynnal cwest. Yna bydd y crwner yn trefnu i’r farwolaeth gael ei gofrestru ar ôl cynnal y cwest.
Canllawiau a chymorth ariannol
Rydym yn cydnabod fod hwn yn gyfnod anodd i bawb, gan roi nifer o bobl mewn amgylchiadau ariannol annisgwyl.
Cysylltwch â’ch trefnwr angladdau i drafod y gwasanaethau gwahanol sydd ar gael, ac os oes angen, y cymorth ariannol maent yn ei gynnig.
Cefnogaeth mewn Galar
Mae profedigaeth yn effeithio ar bawb mewn gwahanol ffyrdd a gall fod yn boenus a dryslyd iawn. Mae cefnogaeth ac adnoddau ar gael i’r rhai sydd eu hangen.
Gofal Galar Cruse Cymru
Elusen The Child Bereavement
The Compassionate Friends (Y DU)
The Miscarriage Association